Pamiętam, jak pisałam swoją pierwszą opinię logopedyczną. Siedziałam nad nią bardzo długo. Opisanie wszystkiego, co wiedziałam o dziecku, zajęło mi pół strony. Wielkość trzcionki 14, odstęp półtorej linii 😉 Dlaczego tak mało?

Nikt nie nauczył mnie patrzenia na różne aspekty funkcjonowania dziecka, nikt nie pokazał, jak taka opinia powinna wyglądać. Od tej pory staram się uwzględniać ten aspekt, pracując ze słuchaczami studiów podyplomowych z logopedii. Pomyślałam, że podzielę się tym, co umiem. Może przyda się początkującym logopedom.

Inaczej będzie wyglądała opinia, którą sporządzamy po kilku diagnostycznych spotkaniach z dzieckiem, a inaczej taka, która obejmuje zarówno proces diagnozy, jak i terapii. W zależności od celu diagnozy, będziemy kłaść mniejszy lub większy nacisk na rozwijanie poszczególnych punktów.

Podstawą dobrej opinii jest wnikliwa obserwacja i rzetelnie prowadzona dokumentacja.

1. Metryczka – opinia logopedyczna jest dokumentem, który wymaga pewnej konstrukcji formalnej. Odnotowujemy kogo dotyczy opinia (będę odnosić się do dzieci), uwzględniając:
2. Imię i nazwisko osoby opisywanej
3. Pesel, datę i miejsce urodzenia
4. Adres zamieszkania
5. W przypadku dzieci wskazanie placówki, do której uczęszcza dziecko
6. Informacje wstępne: podajemy kiedy, przez kogo i z jakiego powodu dziecko zostało zgłoszone do logopedy. Warto wymienić istotne, mające wpływ na funkcjonowanie dziecka informacje z wywiadu. Wymieniamy narzędzia, którymi posługiwaliśmy się podczas diagnozy oraz wyniki tejże. Opisujemy zachowanie dziecka podczas badania, a także kontakt, jaki nawiązało z osobą badającą. Wskazujemy na już wykonane i istotne z punktu widzenia diagnozy logopedycznej badania (badanie psychologiczne, badanie słuchu, konsultacje neurologiczne czy laryngologiczne). Jeśli posiadamy informacje o funkcjonowaniu społecznym dziecka, również umieszczamy je w opinii.
7. Warto opisać wszystkie poziomy językowego funkcjonownia dziecka: nadawanie i rozumienie mowy, a  przypadku braku aktywności werbalnej, stopień gotowości do podejmowania innych form komunikacji (spojrzenie, gest, własny język, wyrażenia dźwiękonaśladowcze itd.). Odnosimy się do tego, co diagnozowaliśmy: jak i ile dziecko mówi, czy ma poziom słownictwa i złożoność wypowiedzi adekwatne do wieku, czy wypowiedzi są poprawne gramatycznie; jaka jest jakość artykulacji – czy w mowie dziecka obecne są substytucje, deformacje, elizje, metatezy, zniekształcenia grup spógłoskowych itd.  Oceniamy i opisujemy (w zależności od potrzeb i celu diagnozy) wygląd i sprawność artykulatorów oraz rodzaj i sposób połykania i oddychania. Odnosimy się do wyników orientacyjnego badania słuchu oraz (w zależności od wieku i możliwości dziecka) badania słuchu fonemowego.
8. W przypadku dzieci, które prowadzimy od dłuższego czasu, warto odnieść się do zmian, jakie dokonały się w funkcjonowaniu dziecka oraz  do tempa nabywania nowych umiejętności.
9. ZAWSZE  wskazujemy na mocne strony dziecka. Deficyty pokazujemy w kontekście umiejętności. Opinia to opis funkcjonowania dziecka, a nie czarna lista jego trudności.
10. W kontekście opisywanych trudności warto wskazać jak mogą się one przekładać na ogólne funcjonowanie dziecka (np. wycofanie z relacji społecznych, niskie poczucie własnej wartości, trudności szkolne itd.) i jaką zastosować profilaktykę, by ograniczyć potencjalne skutki zaburzeń mowy.
11. Formułujemy wnioski w postaci konkretnej diagnozy (np. niedokształcenie mowy o typie afazji; dyslalia itd. ) lub wskazujemy na ryzyko istnienia pewnych zaburzeń i konieczność poszerzenia diagnozy o dalsze konsultacje specjalistyczne.
12. Formułujemy zalecenia. Tu zamieszczamy wskazówki dla rodziców i nauczycieli do tego jak postępować z dzieckiem. Wypisujemy  wskazane konsultacje i opisujemy dalsze kroki postępowania diagnostyczno – terapeutycznego.
13. Pamiętamy o podpisie osoby, która sporządziła opinię i pieczątce placówki. Zaznaczamy na czyją prośbę i w jakim celu została sporządzona opinia.
14. Warto zrobić kopię, na której osoba odbierająca opinię (rodzic/opiekun prawny) poświadczy odbiór.

Celem opinii nie jest pokazanie naszej językowej elokwencji, ale stworzenie dokumentu, który ma służyć dziecku. Proponuję więc unikać nadmiaru specjalistycznego słownictwa, a tam, gdzie je stosujemy, od razy doprecyzujmy jego znaczenie.